relighting: wet of norm?
Wat je als bedrijf moet weten over verlichting, verplichtingen en slimme keuzes
Stel je voor: je loopt door je bedrijf en ziet hoe de oude TL-lampen zachtjes knipperen. Het licht is kil, ongelijk verdeeld en je weet eigenlijk al even dat het beter kan: energiezuiniger, comfortabeler en toekomstgerichter. Maar wanneer moet je daar iets mee doen? Is verlichting vervangen door LED verplicht? Zijn er normen waaraan je moet voldoen? En hoe weet je of je in regel bent?
In deze blog nemen we je mee in het verhaal achter relighting. Wat moet, wat mag, en wat is vooral slim om nú al te doen?
Waarom relighting zo actueel is?
Relighting, het vervangen of verbeteren van bestaande verlichting, is vandaag meer dan een energiebesparende ingreep. Het raakt aan wetgeving, normen, comfort, duurzaamheid én kostenbesparing.
Maar tegelijk heerst er bij veel bedrijven onduidelijkheid:
- Is relighting wettelijk verplicht?
- Valt het onder een energieaudit of EBO?
- Welke normen gelden voor kantoor- of werkverlichting?
- Zijn er subsidies voor het vervangen van TL-verlichting?
Het korte antwoord: relighting is meestal geen expliciete wettelijke verplichting, maar het is wél sterk genormeerd én vaak verplicht als gevolg van andere regelgeving.
Wat is relighting precies?
Relighting is het proces waarbij je je bestaande verlichtingsinstallatie moderniseert naar een energie-efficiënte en comfortabele oplossing. Vaak betekent dit:
- TL-verlichting vervangen door LED
- Armaturen optimaliseren voor betere lichtverdeling
- Installeren van bewegingssensoren of daglichtregeling
- Zorgen voor gelijkmatige, storingsvrije verlichting op maat van de werkplek
Relighting is dus géén esthetische upgrade, maar een doordachte investering in energie-efficiëntie, werkcomfort en duurzaamheid.
Is LED-verlichting verplicht in bedrijven?
Niet letterlijk. Je vindt nergens een wet die zegt: “Je moet relighting uitvoeren.”
Maar via Europese richtlijnen, Vlaamse energieverplichtingen en technische normen wordt relighting in veel situaties de facto verplicht.
1. Verplichte uitfasering van oude verlichting
De Europese Ecodesign-richtlijn heeft de verkoop van inefficiënte verlichting verboden. Denk aan:
- TL-lampen type T8 (verboden sinds augustus 2023)
- Halogeenlampen en gasontladingslampen (zoals HPL en HQI)
➡️ Gevolg: je kan deze lampen niet meer vervangen bij defect. Als een armatuur uitvalt, móet je overschakelen naar LED.
Met andere woorden: je hoeft geen relighting te doen… tot het moment dat je verlichting stukgaat. En dan heb je weinig keuze meer.
2. Verplichte energiebesparende maatregelen via EBO, energiebalans of verplichte energieaudit
Ben je een grootverbruiker van energie? Dan val je wellicht onder de:
- Energiebeleidsovereenkomst (EBO)
- Verplichte energieaudit (vanaf >28 GWh/j)
Binnen deze kaders moet je alle maatregelen met een terugverdientijd van minder dan vijf jaar uitvoeren.
Relighting scoort hier bijna altijd hoog:
Lage investeringskost Snelle terugverdientijd (gemiddeld 2 tot 4 jaar) Grote impact op verbruik en CO₂-uitstoot
Dus: als relighting in je verplichte energieaudit staat, ben je verplicht het uit te voeren.
Wanneer is relighting verplicht voor KMO’s?
Ook als je géén grootverbruiker bent, kan relighting wettelijk verplicht zijn binnen bepaalde sectoren. Dat geldt bijvoorbeeld voor KMO’s die een energiebalans laten opstellen.
De Vlaamse regelgeving stelt namelijk dat ook kleinere bedrijven verplicht energiebesparende maatregelen moeten uitvoeren als die:
- In de energiebalans worden aanbevolen
- En een terugverdientijd hebben van minder dan 3 jaar
- Je in een bepaalde sector valt. Kijk HIER of jouw sector onder deze verplichting valt
Deze verplichting komt voort uit het principe van kostenrendabele energie-efficiëntie: wat zich op korte termijn terugbetaalt, moet je niet uitstellen.
Relighting komt in energiebalansen vaak naar voren als een van de meest directe en rendabele maatregelen:
Ook als KMO is het dus belangrijk om relighting niet enkel als ‘interessant’ te zien, maar ook als mogelijk verplicht — afhankelijk van wat je energiebalans zegt en in welke sector je valt.
Wat zegt de NEN 12464-1 norm over werkplekverlichting?
Een minder bekende maar belangrijke factor is de technische norm voor verlichting op werkplekken: NEN-EN 12464-1.
Deze norm bepaalt o.a.:
- Minimale verlichtingssterkte (lux) per type ruimte
- Gelijkmatige lichtverdeling (geen verblinding of schaduwen)
- Kleurweergave-index (CRI) van minstens 80
- Beperking van flikkering en stroboscopische effecten
👉 Veel bestaande installaties voldoen hier niet aan. Zeker bij oude TL-armaturen is het risico op ondermaatse verlichting groot – wat niet alleen comfort schaadt, maar ook je conformiteit bij inspecties in gevaar brengt
Wat zegt de welzijnswet over verlichting?
Volgens de Codex Welzijn op het Werk en het ARAB moet je als werkgever zorgen voor:
- Voldoende en aangepaste verlichting
- Gezonde, comfortabele werkomstandigheden
- Vermijden van visuele hinder (flikkering, verblinding)
👉 Oude verlichting voldoet vaak niet meer, en relighting wordt dan een noodzakelijke maatregel om risico’s te beperken.
Zijn er subsidies voor relighting?
Ja. In Vlaanderen zijn er verschillende interessante steunmaatregelen voor wie verlichting wil vervangen door LED:
- Fluvius-premie voor relighting in niet-residentiële gebouwen
- Ecologiepremie+ (EP+) voor energie-efficiënte verlichting met sturing
- Versnelde investeringsaftrek via de federale overheid
- Ondersteuning via EBO-begeleiding of sectorakkoorden
- Elia REG-premie als financiering voor energiebesparende maatregelen met meetbare impact op het elektriciteitsnet
💡 Veel premies vereisen een voorafgaande energie-audit of lichtstudie. Een goed onderbouwd relightingplan loont dus dubbel. 👉 Wij ontzorgen overigens al onze klanten in de aanvraag van deze subsidies
Hoeveel kan je besparen met relighting?
Afhankelijk van het gebouwtype en het aantal branduren kan je tot 70% op je verlichtingsverbruik besparen. Bovendien dalen je onderhoudskosten én verbeter je de lichtkwaliteit op de werkvloer. De gemiddelde terugverdientijd ligt tussen 2 en 4 jaar en sneller wanneer je subsidies benut.
Samengevat: relighting is niet wettelijk verplicht, maar bijna onvermijdelijk
Vraag en antwoord
Moet ik relighting uitvoeren?
Niet letterlijk, maar vaak wél via auditverplichtingen of uitval van oude armaturen
Welke normen gelden
o.a. NEN-EN 12464-1 voor verlichting op werkplekken
Zijn er subsidies beschikbaar?
Ja, via Fluvius, EP+, Elia, investeringsaftrek & EBO
Is het slim om te doen?
Absoluut: snel rendement, meer comfort, meer veiligheid, lagere energiekost
Wat nu?
Loop je rond met vragen zoals:
- “Voldoet onze verlichting aan de norm?”
- “Wat als we wachten tot de lampen stukgaan?”
- “Hoeveel zouden we besparen met relighting?”
Dan is dit hét moment om actie te nemen. Geen verplichting uit angst, maar een kans op vooruitgang.
📩 Vraag vrijblijvend een relighting-scan of adviesgesprek aan.
Zo ontdek je in één oogopslag hoe je vandaag al stappen zet naar minder kosten, meer comfort én wettelijke zekerheid.